Χαχαχα. Και εγώ που δεν μπορούσα να βρω ημερολογιακά αντίστοιχη γιοστή του Imbolc στην Ελλάδα, τη βρήκα διαβάζοντας για το σταφύλι και τον ..Σεπτέμβριο. :
2 Φεβρουαρίου (Imbolc): Τί γίνεται τότε;
Την έλευση του… τρυγητή μήνα Σεπτέμβρη, που από την αρχαιότητα ακόμη εικονίζεται στα ψηφιδωτά με το πλεκτό κοφίνι, να πατάει ξυπόλητος σταφύλια στο πατητήρι, πάντοτε με την εύθυμη παρέα του, «καλωσορίζουν» οι αμπελοοινικινές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.
Ήδη, σε πολλές περιοχές ο τρύγος έχει ξεκινήσει, αλλά χωρίς τη συνοδεία των πολλών εθίμων, που - τρόπον τινά - τον συνόδευαν παλαιότερα και τον μετέτρεπαν σε πανηγύρι. Ελάχιστοι τρυγούν πλέον με τον παραδοσιακό τρόπο, αφού το πάτημα στα πατητήρια αντικαταστάθηκε με πιεστήρια και μηχανές.
Επιπλέον, η μεταφορά γίνεται σήμερα σε πλαστικά δοχεία ή κλούβες, που φορτώνονται σε αγροτικά αυτοκίνητα κι όχι στα κάρα, τα οποία έσερναν μουλάρια. Ακόμη και ο καθαρισμός των κρασοβάρελων γίνεται με χημικά καθαριστικά.
«Οι οινοπαραγωγοί βιάζονται να τρυγήσουν για να εξασφαλίσουν την παραγωγή τους και δεν έχουν καιρό για γιορτές, οι οποίες διοργανώνονται πια στο τέλος του τρύγου», ανέφερε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η λαογράφος Ζέτα Παπαγεωργοπούλου, η οποία συμμετείχε στην ομάδα έρευνας του Ιδρύματος «Φανή Μπουτάρη», για την «Αμπελοοινική παράδοση στον χώρο της Μακεδονίας και της Θράκης».
Πάντως, όπως τόνισε, με σκοπό την προστασία της παραγωγής, τελούνται στις αμπελουργικές περιοχές της βόρειας Ελλάδας ποικίλες εθιμικές πρακτικές.
Εθιμικές πρακτικές
Ως παραδείγματα, η κ. Παπαγεωργοπούλου ανέφερε πως, «προσφέρουν τα πρώτα σταφύλια στην εκκλησία για να διαβαστούν, ανοίγουν τελετουργικά τα νέα κρασιά, θάβουν στο αμπέλι τα ψίχουλα του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, τα τσόφλια των πασχαλινών αυγών και τις στάχτες απ’ τις φωτιές της προπαραμονής των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα, χτυπούν τα πρεμνά με τα βάγια, κάνουν λιτανείες με περιφορά εικόνων, βάζουν διάφορα φυλαχτά στ’ αμπέλια και στα κελάρια».
Οι λατρευτικές πρακτικές κορυφώνονται την 1η Φεβρουαρίου, ημέρα κατά την οποία τιμάται η μνήμη του Αγίου Τρύφωνα, του προστάτη των αμπελουργών. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Τρύφων έκοψε τη μύτη του κλαδεύοντας, γι’ αυτό και παραδοσιακά το κλάδεμα άρχιζε μετά τη γιορτή του.
Στο βορειοελλαδικό χώρο γίνονται αγιασμοί στ’ αμπέλια, τελετουργικά κλαδέματα, αρτοκλασίες και συνεστιάσεις. Στις αμπελοοινικές κοινότητες, όπου είναι εγκατεστημένοι πρόσφυγες από την αμπελουργική Στενήμαχο της ανατολικής Ρωμυλίας, δηλαδή στη Γουμένισσα του Κιλκίς, στη Στενήμαχο και στον Τρίλοφο της Ημαθίας, πραγματοποιείται κουρμπάνι, θυσία ζώου προς τιμήν του αγίου, με αντάλλαγμα μια καλή χρονιά στα αμπέλια.
«Στα παλαιότερα χρόνια πήγαιναν για τον τρύγο με στολισμένα κάρα και με τραγούδια και ο νοικοκύρης, ο ιδιοκτήτης του αμπελιού, προσέφερε σε όσους τρυγούσαν, όπως οικογένεια, γείτονες, φίλοι - η αλληλοβοήθεια στις αγροτικές εργασίες αποτελούσε παράδοση στις αγροτικές περιοχές, αργατία ονομάζεται στα ποντιακά αυτή η συνήθεια - φαγητό και κρασί», ανέφερε η κ. Παπαγεωργοπούλου.
Πρόσθεσε, μάλιστα, πως, πριν αρχίσει η αλκοολική ζύμωση, τραβούσαν μούστο, ώστε να φτιάξουν πετιμέζι - παχύρρευστο σιρόπι το οποίο χρησιμοποιείτο παραδοσιακά στις αμπελουργικές περιοχές ως γλυκαντική ουσία, αντί για ζάχαρη - και τα γλυκά του τρύγου: ρετσέλια, μουστολαμπάδες, σουτζούκια, μουσταλευριά κ.ά.
«Ευχή επί τρυγής αμπέλου»
Στα οινοποιεία σήμερα, την πρώτη μέρα του τρύγου, συνηθίζουν να κάνουν αγιασμό και διαβάζεται η «Ευχή επί τρυγής αμπέλου».
«Ειδικότερα, στα οινοποιεία του Αμυνταίου και όχι μόνο απ’ ό,τι γνωρίζω, γίνεται αγιασμός με ειδικό ευχολόγιο, τόσο στα αμπέλια όσο και στα οινοποιεία», είπε ο οινοποιός του «Κτήματος Άλφα» Άγγελος Ιατρίδης. «Κάποιες φορές - συμπλήρωσε - στο μέσο του τρύγου ή στο τέλος, μαζεύονται όλοι όσοι εργάζονται στα αμπέλια και τρώνε μαζί προϊόντα της αμπέλου, όπως μουσταλευριά, ντολμαδάκια φτιαγμένα με αμπελόφυλλα, μουσταλευριά, σε ένα αυτοσχέδιο τραπέζι μέσα στο αμπέλι».
Χμ...Ενδιαφέρον...
Και για να γυρίσουμε στο παρόν, υπενθυμίζω: Αυτό το μήνα τί έχουμε; Φθινοπωρινή Ισημερία στις 21 του μήνα. Mabon αν είστε μεγαλωμένοι στα εξωτερικά.:) Ωραία γιορτή, ειδικά αν κανείς έχει πάρει απόφαση ότι καλό ήταν το καλοκαίρι, αρά είναι ώρα να προχωρήσουμε προς το χειμώνα. Εμένα μου αρέσει αυτή η σκέψη. Παίρνει κανείς μια βαθιά ανάσα από τα όμορφα (;) του καλοκαιριού (ελάτε, κάτι καλό θα είχε το καλοκαίρι), βλέπει τι αποκόμισε και ετοιμάζεται για τον Οκτώβρη, τη γιορτή των νεκρών (το Halloween ντε), τη κατάδυση στον εαυτό του, τη σιωπή, μέχρι να γιορτάσει τον ερχομό του Φωτός, την 21η του Δεκέμβρη, την ημέρα του Yule.
Αχ. Μαγικές στιγμές. Εκπληκτική ερμηνεία του (α-)χρόνου όπως εμφανίζεται στον κόσμο των ανθρώπων. Τις ευχαριστιέμαι όσο τίποτα άλλο. Και τις περιμένω με μεγάλη χαρά. :)
Άλλες 20 μέρες για την Ισημερία. άρα θα τα ξαναπούμε σύντομα. Μέχρι τότε, μια σελιδα για τις γιορτές και τους εορτασμούς όπως την βρήκα λίγο πρόχειρα στο Ιντερνετ για σας:
http://www.wicca.com/celtic/akasha/holindex.htm
Ο Scott Cunningham επίσης τα λέει πολύ ωραία στο κλασσικό βιβλίο του, wicca - a guide for the solitary practitioner.. Τι; Βαριέστε να διαβάζετε στα αγγλικά; Κυκλοφορεί και σε μετάφραση από τις εκδόσεις Αρχέτυπο. Τι περιμένετε; Ψάξτε το και εσείς λίγο.;)
Υ.Γ. βρήκα και αυτό το μαγαζί γυρνώντας στο ιντερνετ. Το έχει δει άλλος κανείς; http://www.nightread.gr/eshp/
